دومین نشست تخصصی دپارتمان طراحی لباس صبح روز یکشنبه 6 شهریور 1401 در سالن اجتماعات خانه سینما با حضور تهمینه میرمیرانی، امیر اثباتی، منصوره یزدان جو، آتوسا قلمفرسایی، لیلا نقدی پری، نازنین توسلی، مژگان عیوضی، نازنین خزاعی و آلما گشتاسب برگزار شد.
در ابتدای این نشست که به صورت Live از حساب اینستاگرام انجمن طراحان فیلم پخش می شد، منصوره یزدان جو از تشکیل گروه دپارتمان طراحی لباس در واتساپ و کتابخانه تخصصی طراحی لباس در تلگرام خبر داد و پیشنهاد داد که هرچه سریع تر تقسیم کار برای موارد پژوهشی و ترجمه و گردآوری منابع صورت گیرد. در همین راستا پژوهشکده سینما می تواند مکان مناسبی برای گردهمایی در روزهایی غیر از جلسات دپارتمان باشد. ضمن اینکه متاسفانه علیرغم فراخوانی که منتشر شد و از اعضاء درخواست شد تا منابع و تصاویری که در اختیار دارند را برای انجمن بفرستند، تاکنون نتیجه ای حاصل نشده است.
آتوسا قلمفرسایی در ادامه گفت: فکر می کنم در حال حاضر باید فیش برداری کنیم تا در بلند مدت به یک نتیجه قابل قبول برسیم. زمان کمی هم در اختیار اعضاء بوده شاید در ادامه همکاری بیشتری را شاهد باشیم.
مژگان عیوضی پیشنهاد داد که اگر طراحی با دستیار خوبی همکاری داشته آن دستیار را معرفی کند تا لیستی از دستیاران را در اختیار داشته باشیم. چون در مواردی دیده شده عدم رعایت اخلاق حرفه ای در مورد دستیاران به کار لطمه زده است. یزدان جو ضمن استقبال از این پیشنهاد اضافه کرد: در ادامه و با استقلال صنف طراحان لباس می توانیم دستیاران، مجریان، خیاط و تصویرساز لباس هم عضو آن صنف باشند. در همین ارتباط همکاری و تعامل با انجمن مجریان فنی اقدام مهمی محسوب می شود.
قلمفرسایی افزود: یکی از وظایف ما در کار تربیت دستیار است. دستیاری که از ابتدا همه چیز را دقیق یاد گرفته باشد زیردست خود را به درستی هدایت می کند.
نازنین توسلی با تائید صحبتهای قلمفرسایی گفت: کار کردن با نسل حاضر بیشترین انرژی را هنگام کار می گیرد و همین موضوع باعث می شود حتی اگر همه موارد سر صحنه آماده باشد هیچ وقت با خیال راحت نتوانم یک روز در کار حاضر نباشم.
یزدان جو در همین ارتباط پیشنهاد داد تعهدنامه ای میان طراح و کارآموز طراحی شود که تمام ابعاد در حین انجام کار در آن پیش بینی شود. ضمن اینکه به لحاظ رسیدن به تعریف دقیق، درست و حرفه ای از شغل طراحی لباس مقالاتی به آلما گشتاسب و نسیم سیگارودی ارائه شده تا ترجمه کنند و خروجی آن می تواند کمک کند تا تعریف جامعی در اختیارمان باشد.
قلمفرسایی پیشنهاد داد که می توان صفحه ای مجزا برای مقالات در نظر گرفت که مطالب حرفه ای میان اطلاع رسانی ها و سایر مطالب غیرمرتبط گم نشود. حتی در ابتدایی ترین حالت می توان کل محتوای این گروه را در کامپیوتر انجمن ذخیره کرد تا اعضایی که به دوره های مختلف تاریخی یا موضوعات متعدد دیگر نیاز دارند با مراجعه به دفتر انجمن اطلاعات مورد نظرشان را روی فلش یا هارد منتقل کنند.
در همین راستا امیر اثباتی افزود که می توان گروه کتابخانه تخصصی را به کتابخانه و مقالات تغییر داد تا محتوای بیشتری در این بخش منتشر شود. چون مقاله هم بعنوان مرجع می تواند مورد استناد باشد. حمیده رسولی(از اعضای انجمن) که به صورت آنلاین جلسه را دنبال می کرد در زمینه پژوهش در تاریخچه لباس در دوره های تاریخی اعلام آمارگی کرد.
تهمینه میرمیرانی از پیشکسوتان طراحی لباس ابراز تمایل کرد تا آنچه از گذشته و تاریخ طراحی لباس در ایران دارد را می تواند در این زمینه در اختیار آرشیو انجمن قرار دهد. وی افزود: من متاسفانه سالهای زیادی است که در سینما کار نکرده ام چون فضای کار حرفه ای نیست وقتی قرار است لباس را از کمد بازیگر برداریم و یا آکسسوار صحنه را طراح باید خودش تهیه کند حاصل قابل قبولی به دست نمی آید.
امیر اثباتی در همین ارتباط به تعریف شغلی اشاره کرد که پاشنه آشیل این شرایط است و برای تهیه کننده و کارگردان و البته خودِ طراح مشخص نیست که مسئولیت، وظیفه و اختیارات طراح چیست و چه امکاناتی باید در اختیارش گذاشته شود و در واقع استانداردی وجود ندارد. در دهه های 20 و 30 اروپا و آمریکا طراحان مد لباسهای ستاره ها را طراحی می کردند و مثلاً ژیوانشی و کریستین دیور طراح لباس کاراکترهای ویژه ای بودند که همیشه باید زیبا جلوه می کردند.
در برخی موارد تهیه کننده یک اثر تاریخی با اطلاعات اندکش در طراحی لباس دخالت می کند و به کل کار لطمه می زند. در کنار این مسئله طراحان لباس هم متاسفانه نتوانسته اند جلوی دخالت بازیگران را در حرفه خود بگیرند.
در سینمای جهان، عبارت costume designer بعنوان طراح لباس استفاده شده است. در ارتباط با این تعریف دستیار لباس، سوپروایزر کارگاه لباس و .... تعریف می شوند و از آنجایی که سینما را ما اختراع نکردیم باید آنچه در سینمای جهان وجود دارد را ترجمه کنیم و با معادل سازی درست باید تلاش کنیم از گمراه شدن جلوگیری کنیم. در دپارتمان طراحی لباس باید به تعاریف درست و استانداردی برسیم به شکلی که برای گروه های تولید و سایر افراد مرتبط با سینما قابل ارجاع باشد. این بخشی از وظایف انجمن است که در اساسنامه انجمن هم به آن اشاره شده ولی فقط به شکل کلی به آن پرداخته شده است. ما باید با در نظر گرفتن اصول بین المللی و توجه به شرایط سینمای ایران تعریفی را از حرفه خود ارائه دهیم تا هم تعریف درست و دقیق باشد و هم برای عوامل سینما که با آنها در ارتباطیم قابل پذیرش باشد. این یک پروژه است پروژه ای که ما بتوانیم تعریف شغلی را از طریق ترجمه ها گردآوری کنیم و بعد با توجه به شرایط سینمای ایران موقعیت حرفه خود را ارتقاء دهیم.
آتوسا قلمفرسایی در ارتباط با ترجمه تخصصی یادآوری کرد که برای واژه سازی بهتر است از کمک مترجمان تخصصی استفاده کنیم مثلاً کامیار محسنین چون اساسنامه کلیه انجمن ها را مطالعه کردند، می توانند ترجمه دقیق تری در زمینه کارهای تخصیی داشته باشند. تشکیل گروه طرح و برنامه در این زمینه می تواند کارساز باشد.
اثباتی به تجربه حضور قلمفرسایی در مجله صنعت سینما اشاره کرد و افزود که مسئولیت این بخش می تواند برعهده او باشد چون دغدغه این کار را دارد و می تواند با نظارت بر ترجمه ها، واژه سازی در این زمینه را هدایت کند. مثلاً واژه design با drawing متفاوت است و برای نشان دادن این تفاوت باید واژه درست به کار گرفته شود. در همین زمینه می توان فراخوان داد تا نه فقط اعضاء بلکه علاقمندان به این حرفه مشارکت کنند تا مقالات تخصصی در سایت منتشر شود.
لیلا نقدی پری، نازنین توسلی، آتوسا قلمفرسایی، آلما گشتاسب و امیر اثباتی(بعنوان مدیر گروه) در زمینه جمع آوری اطلاعات در ارتباط با تعریف شغلی اعلام آمادگی کردند و قرار بر این شد در گروه واتساپ برای رسیدن به تعریف جامع و کامل از حرفه تا جلسه بعدی (در ماه آینده) به نتیجه برسند.
مشکل دیگری که در زمینه طراحی لباس وجود دارد، نبود آرشیو لباس است به این معنا که لباس ها پس از فیلم به انبار مخصوص و مجهزی فرستاده نمی شود تا به درستی نگهداری شود و عملاً از دست می رود. شاید یکی از وظایف دپارتمان طراحی لباس تلاش برای احیای آرشیو لباس باشد.
در ادامه امیر اثباتی مواردی را در تکمیل پیشنهاداتی که پیش از برگزاری جلسه در گروه دپارتمان طراحی لباس توسط منصوره یزدان جو مطرح شده بود، مطرح کرد:
1. تعریف شغلی:
تدوین فهرست عوامل عضو گروه لباس (برای فیلمهای کمهزینه، متوسط و پُرکار و پُرهزینه) و ترسیم نمودارِ ارتباطی
شرح وظایف، مسئولیتها و اختیارات طراح لباس
شرح وظایف، مسئولیتها و اختیارات "عوامل گروه لباس" (جمع آوری و ترجمه متنهای مرتبط از منابع معتبر: کتابها، مقالات، سایتهای انجمنهای صنفی و اتحادیه ها و ...) (تشکیل گروه معادلسازی و واژه گزینی) (تشکیل گروه تدوین متن)
2. تاریخچه طراحی لباس(برای فیلم):
تدوین تاریخچه مصور طراحی لباس در سینمای: هالیوود، انگلستان، فرانسه، ایتالیا (جمع آوری و ترجمه متنها و عکسهای مرتبط از منابع معتبر: کتابها، مقالات، سایتهای انجمنهای صنفی و اتحادیه ها و ...)
تدوین تاریخچه مصور طراحی لباس در سینمای ایران(جمع آوری متنها و عکسهای مرتبط از منابع معتبر: کتابها، مقاالت، مصاحبه ها) (تشکیل گروه پژوهش)
3. تاریخ مد و لباس در جهان:
تدوین تاریخ مصور مُد و لباس در: اروپا (از رم باستان تا کنون) و آمریکا(قرن بیستم)
تدوین تاریخ مصور لباس در کشورهای عربی و خاورمیانه دورۀ صدر اسلام
تدوین تاریخ لباس مغولها در قرون وسطی(تشکیل گروه پژوهش و ترجمه از منابع معتبر . سیر تحولات و مسائل فنی: پارچه و برش و دوخت و ضمائم و... جواهرات و جنگ افزارها و ...
4. تاریخ لباس در ایران:
تدوین تاریخ مصور لباس(از هخامنشی تا اواسط قاجار)
(برحسبِ مرد / زن / کودک / درباری / نظامی / اشراف / روحانی / فقیر / و ...)
تدوین تاریخ مصور و توصیفیِ لباس (از اواسط قاجار، 1250 خورشیدی، تا کنون)
(برحسب دهه ها و اقشار اجتماعی و... و مسائل فنی پارچه و برش و دوخت و... ضمائم**)
** فهرست مدخلها کامل شود: زن / مرد / کودک / پیر / جوان / شهری / روستایی / اقوام / انواع شاخه ها و رسته های نظامی / اداری / کارگر / روحانی / مشاغل: پزشکی / قضایی / و... / دانش آموز / دانشجو / و ... )
(ایجاد بانک اطالعات تصویریِ لباس ایرانی با قابلیت جست و جو)
(تشکیل گروه پژوهش از منابع معتبر . سیر تحولات و مسائل فنی: پارچه و برش و دوخت و ضمائم و... جواهرات و جنگ افزارها**)
** استفاده از همکاری دانشجویان طراحی لباس)
5. آسیب شناسی طراحی لباس در سینمای ایران:
اختیارات و ارتباط با کارگردان و بازیگر و... / سهم از بودجه کل فیلم / دستمزدها / امکانات فنی / نیروی کار متخصص/ و ...
(تشکیل گروه پژوهش و اطلاع رسانی در رسانه ها)
6. معرفی، نقد و بررسی طراحیِ لباسِ فیلم ها و طراحانِ شاخص در ایران و جهان:
1- برنامه های منظمِ نمایش فیلم(ماهانه) تدوین و ترجمه مطالب و گزارش ها؛ انتشار در سایت انجمن
2- معرفیِ برندگان جوایز طراحی لباس در جشنواره های معتبر ایرانی و خارجی(تشکیل گروه پژوهش و نقد و انتشار)
7. موزه لباس و طراحی لباس در سینمای ایران:
جمع آوری و نمونه سازی از لباس ها و نمایش دائمی آنها در محل مخصوص.
(تشکیل گروه پژوهش، پیگیری و اجرا. جلبِ همکاریِ انجمنهای مرتبط)
در بخش دیگری از جلسه نازنین خزاعی از تاثیرات نامه ارسالی به انجمن مدیران تولید و شورای عالی تهیه کنندگان صحبت کرد و اشاره کرد که با توجه به اینکه ارقام کف دستمزد از طرف انجن طراحان به آنها اعلام شده است ولی کمتر کسی در هنگام عقد قرارداد این اعداد را به رسمیت می شناسد که در پاسخ امیر اثباتی یادآورشد تثبیت کف دستمزد برای صنوف دیگر هم در ابتدا جدی گرفته نمی شد ولی با اصرار انجمن و پافشاری طراحان بر اصول حرفه ای می توان به آینده آن امیدوار بود. در ادامه نازنین توسلی از تجربه ای که در زمینه عدم پذیرش دستمزد و از دست دادن پروژه سینمایی داشت گفت و اثباتی پاسخ داد که در همان زمان می بایست در گروه اعلام می شده و همین شفاف سازی باعث می شد فردی که با رقم کمتر پروژه را پذیرفته وادار به پاسخگویی شود و برقراری این گفتمان شاید بسیاری از مشکلات را حل می کرد.
در همین ارتباط یزدان جو از تشکیل کارگروه حقوقی گفت و اینکه در موارد متعدد این مشکلات پیش می آید و چون بحث صنفی است بهتر است مشکلاتمان درون گروهی حل و فصل شود.